Hoe goed ken jij je leerlingen? Weet je wat hen beweegt en motiveert en waarom ze wel of niet lekker meewerken in de groep? Wat voor relatie heb jij met de kinderen die elke dag voor je zitten? Dat is pedagogisch tact: 'Het goede doen, op het juiste moment. Ook in de ogen van de leerling’. Juf Ineke legt uit hoe het werkt.
Weten wat je leerlingen bezighoudt vraagt een open mind, een sensitieve houding. Elk kind is van nature nieuwsgierig en wil graag leren. Dat jij als leerkracht hierop vertrouwt en dit ook uitstraalt, is voor je leerlingen van groot belang. Kinderen voelen namelijk haarfijn aan dat jij in ze gelooft. Verschillende onderzoeken hebben laten zien dat opbouwende feedback bijdraagt aan een growth mindset. Zo houden kinderen ook vertrouwen in hun eigen kunnen en schrikt het ze niet af wanneer iets niet meteen lukt.
Psycholoog dr. Thomas Gordon (1918-2002) begeleidde 50 jaar lang ouders, docenten en leiders met zijn methode voor effectief communiceren. Een belangrijke tip in zijn boek Luisteren naar kinderen is: luister actief naar kinderen. Actief luisteren is niets anders dan passief luisteren én feedback geven: herhaal - zo kort en nauwkeurig mogelijk - in je eigen woorden de ontvangen boodschap van het kind. En vraag of je het zo goed begrepen hebt ('Bedoel je dat je…'). Luister met volle aandacht, zonder oordeel, en laat door je reacties laat merken dat je begrijpt wat er in de ander omgaat.
De luisteraar geeft geen advies of oplossing, maar reflecteert de gevoelens van het kind.
Een paar praktische voorbeelden:
Door zulke reacties voelen kinderen zich begrepen en geaccepteerd. Vaak worden ze rustiger, ook als het probleem (nog) niet wordt opgelost.
Er wordt te weinig aan kinderen gevraagd wat ze willen leren of hoe ze iets willen aanpakken. Zorg dat ze uitgedaagd worden om hun rol van medeburger op zich te nemen! Oefen dit in het klein, stap voor stap. Bijvoorbeeld door in de klas een ideeënbus neerzetten. Zo kunnen je leerlingen hun ideeën over de lessen delen, of suggesties inbrengen. Als je daar als leerkracht ook écht mee aan de slag gaat, voelen kinderen zich serieus genomen. En wat dacht je ervan om je leerlingen de lessen te laten evalueren?
Wie feedback geeft, moet het ook kunnen én willen ontvangen. Je kunt er alleen maar een betere leerkracht van worden! Heb jij jouw leerlingen weleens gevraagd wat ze eigenlijk van jou en jouw manier van lesgeven vinden? Wat vinden ze leuk aan de les en wat is minder leuk? Wat kan er wat hen betreft anders en op welk vlak hebben ze veel van jou geleerd?
Houd in gedachten dat het geven van feedback voor veel kinderen best lastig is. Zorg dus dat ze hun mening anoniem met de klas kunnen delen.
Je zult zien dat je veel over jezelf te weten komt!
Bronnen: nivoz.nl en Luisteren naar kinderen, door Thomas Gordon (Kosmos Uitgevers, 2020)
Wil je meer weten over pedagogisch tact, bijvoorbeeld omdat je er graag mee aan de slag wilt gaan in de klas? We hebben een paar leuke boekentips voor je verzameld. Inclusief een bonustip voor de kinderen zelf. Bekijk ze hier.
materiaalmaker primair onderwijs en leerkracht
